خطرات مواد شيميايي توأم با ازدياد مصرفشان در صنايع مختلف افزايش يافته و از طرفي چون بخاطرسپردن خطرات مواد شيميايي گوناگون و چگونگي مقابله با آنها براي هر شخص امكان پذير نيست .بنابراين جهت سهولت در مورد آگاهي از خطر هر ماده شيميايي از يك لوزي چهار خانه استفاده مي‌شود . تا هر شخصي با توجه به آشنايي قبلي با مشخصات اين لوزي از چگونگي خطرات آن ماده شيميايي آگاه گردد.

لوزي خطر

لوزي خطر داراي چهار خانه است .                                                                              

v      خانه بالايي مربوط به قابليت اشتعال جسم مي‌ باشد .

v      خانه‌ سمت راست قابليت فعل و انفعال شيميايي ( پايدار و از نظر تركيب با  آب) را نشان مي‌دهد .                                                  

v      خانه سمت چپ لوزي خطرات بهداشتي ( خطر ماده شيميايي بر روي سلامتي ) را نشان مي‌دهد .

v      خانه پاييني نشان دهنده خطرات خاص مي‌باشد .

خانه‌هاي لوزي داراي يك زمينه رنگي يا حروف رنگي ثابت بصورت زير مي باشد :

•         رنگ قرمز براي خانه بالا ( قابليت اشتعال )

•         رنگ آبي براي خانه سمت چپ ( خطرات بهداشتي )

•         رنگ زرد براي خانه سمت راست ( قابليت فعل وانفعال شيميايي )

•         خانه پايين بي‌رنگ و يا اينكه به رنگ بدنه محموله مي‌باشد  ( خطرات خاص ) 

هر كدام از موارد فوق(قابليت فعل وانفعال شيميايي ، قابليت اشتعال ، خطرات شيميايي ) به پنج درجه تقسيم مي‌شوند ( از درجه صفر تا درجه 4 ) بطوريكه درجه صفر نشان دهنده بي‌خطري و درجه 4 نشان دهنده خطر بسيار شديد مي‌باشد .

ü       اين درجه بندي در مورد خطرات خاص وجود ندارد .

قابليت اشتعال مواد شيميايي

درجه 4:

گازهاي شديداً قابل اشتعال و مايعات بسيار فرار قابل اشتعال و موادي كه در حالت گردو غبار در هوا تشكيل مخلوط انفجاري ميدهند. مانند: سولفيد هيدروژن، استالدئيد ، اسيد پيكريك

درجه 3:

مايعاتي كه تقريبا در حرارت نرمال مشتعل ميشوند. مانند: هيدروكسيل امين ،  فسفر سفيد

درجه 2:

مايعاتي كه جهت مشتعل شدن بايد مقداري حرارت ببينند و جامداتي كه توليد بخارات قابل اشتعال مينمايد. مانند: اسيد استيك ، نفتالين، فرم الدئيد

درجه 1:

موادي كه قبل از اشتعال بايد حرارت ببينند. مانند: گليسيرين، سولفور ، روي

درجه صفر :

موادي كه مشتعل نميشوند . مانند : اسيد نيتريك ، پراكسيد سديم ، اسيد سولفوريك

خطر بهداشتي مواد

منظور از خطرات بهداشتي همان خطرات و مضرات مواد شيميايي بر روي سلامتي انسان مي باشد و مفهوم درجات پنجگانه آن بشرح زير مي‌باشد :

درجه 4:

          موادي كه مقدار كمي از بخارات آنها مي‌تواند سبب مرگ شود مانند: هيدروژن سيانيد HCN 

درجه 3 :

          موادي كه خطرات فوق‌العاده براي سلامتي دارند. .مانند: سولفيد هيدروژن H2S ، هيدرواكسيد سديم NaOH ، فسفر سفيدP

درجه 2 :

           موادي كه براي سلامتي خطرناك هستند . مانند: اكسيد اتيلن C2H4O ، نفتالين  C10H8

درجه 1:

          موادي كه خطرات كمي براي سلامتي دارند . مانند: كلسيم Ca

درجه صفر :

                مو ادي كه تحت شرايط حريق نيز خطري براي سلامتي توليد نمي‌كنند.مانند: برنز، فسفرقرمز

قابليت فعل و انفعال شيميايي

ميزان پايداري و تركيب ماده شيميايي با آب را نشان داده و تقسيم بندي آن بصورت زير است :

درجه 4:

          موادي كه در حرارت و فشار معمولي قادر به تجزيه يا واكنش انفجاري است . مانند: اسيد پيكريك و تري نيترو تولوئن

درجه 3 :

            موادي كه قادر به تجزيه يا واكنش انفجاري بوده ولي جهت اين عمل به چاشني يا حرارت كافي نياز دارند.مانند: فلوئور f

درجه 2:

          موادي كه در حالت عادي ناپايدار بوده و تغييرات شيميايي يا فته ولي منفجر نمي‌شود.

درجه 1 :

          موادي كه درحالت عادي پايدار بوده ولي درحرارت و فشار بالا ممكن است ناپايدارشوند و با آب واكنش نموده (ولي نه بشدت) انرژي آزاد نمايد. مانند: روي z

درجه صفر :

                 موادي كه در حالت عادي حتي در شعله پايدار هستند و با آب واكنش نمي‌دهند. .مانند: ذغال چوب 

خطرات خاص

خطرات خاص شامل خطر و اكنش با آب يا پلي مريزه شدن و يا خطر مواد راديواكتيو را نشان مي‌دهد.اگر منظور خطر استفاده از آب جهت اطفاء حريق باشد ( مثل خاموش كردن حريق سديم با آب ) در خانه پايين يك W كه يك خط از مركز آن گذشته     ( W ) قرار داده مي‌شود.